Жылагъуэ

Бжьыхьэ уэлбанэхэм щIимыдзэ щIыкIэ Псыхъурей къуажэм зыхуей щыхуагъэзэнущ уэшхыпсыр зрикIуэ кIэнауэхэр.

Къуажэдэсхэм псыр ящIэмыуэн папщIэ кIэнауэхэр и чэзум гъэкъэбзэныр Iуэхугъуэ нэхъыщхьэхэм ящыщщ. Зыхуеину техникэхэмкIэ къызэгъэпэща, щIыналъэм и «Водоканал» IуэхущIапIэм и IэщIагъэлIхэм пхъэнкIийхэр, кIэрыхубжьэрыхухэр, пшахъуэр, абыхэм я Iуфэхэри ягъэбыдащ, псыхьэлыгъуэр зэкIуалIэ псы зэхуэхьэсыпIэхэр зыгъэсея удзыжьхэри къыдагъэкъэбзыкIащ. Зи гугъу ящI кIэнауэхэм унагъуи 100-м нэс уэшхыпсым щахъумэнущ.

Къулъкъужын Ипщэ къуажэм иджырей мардэхэм тету зыхуей щыхуагъэзащ цIыхур зэфэну псыр къыщыщIаш щIыпIэхэмрэ псы хъумапIэхэмрэ.

Псыр зрагъэлъадэ, ар къыщихуу из щыхъуам деж лейр къызэрырагъэжыж пкъыгъуэхэр щIэуэ ягъэуващ. Апхуэдэ зэхъуэкIыныгъэхэм я фIыгъэкIэ къуажэдэсхэм зэпымыууэ икIи пэрыхьэту псы зэфэнумрэ зэрыIэбэнумрэ ягъуэтынущ.

«Псы къабзэ» лъэпкъ пэхуэщIэм хиубыдэу нэхъапэIуэкIэ мы жылэм и псы жапIэхэми зэхъуэкIыныгъэ щхьэхуэхэр халъхьащ, псы хъумапIэщIэхэр щагъэуващ.

Къэбэрдей-Балъкъэрым Мэкъумэш хозяйствэмкIэ и министерствэм къызэритамкIэ, 2019 - 2023 гъэхэм республикэм псы зыщIагъэлъадэ щIыуэ къыщагъэсэбэп гектар мин 30,5-рэ, дызэрыт илъэсым абы хагъэхьа гектар мини 5,7-ри хэту. Къапщытэж лъэхъэнэм къриубыдэу, федеральнэ, республикэ бюджетхэм къахэкIыу, къэрал дэIэпыкъуныгъэу а лэжьыгъэхэм хухахащ сом меларди 2,3-рэ.

Къэбэрдей-Балъкъэрым жылапхъэ нартыхум и куэдагъым иужьрей илъэситхум тонн мини 3-кIэ хигъэхъуащ, ар процент 25-кIэ нэхъыбэщ яIэу щытам нэхърэ. 

Псы къабзэкIэ къызэрагъэпэщ

Къэбэрдей-Балъкъэрым Ухуэныгъэмрэ псэупIэ-коммунальнэ хозяйствэмкIэ и министерствэм къызэритамкIэ, щIы щIагъым псы къабзэ къыщIэзыш инженер ухуэныгъэхэр Лашынкъей къуажэм къыщагъэщIэрэщIэж. Псы зэфэнкIэ абы къызэрегъэпэщ жылэм щыпсэум и нэхъыбапIэр, цIыху 4000 хуэдиз.

«ЩIэныгъэр хьилымщ», – жиIэгъат адыгэ узэщIакIуэ Куп Исмел. ЦIыхум и дунейр щIэныгъэ защIэу зэхэлъщ, гулъытэ хэха щагъуэтым деж хьэлэмэту къызэрыкIыу. 

Адыгэхэр щыпсэу къэралхэм ящыщщ Хьэрып Эмират Зэгуэтхэр. Псори зэхэту ди лъэп­къэгъу унагъуэ минрэ ныкъуэ­рэ, цIыху миниплI хуэдиз, щопсэу а къэралым.

Дунейпсо Адыгэ Хасэм и XIV зэIущIэшхуэм и пэ къихуэу, ХьэтIохъущо­къуэм и жыг хадэм фокIадэм и 18-м къыщызэIуахащ «Зэныбжьэгъугъэм и лъэс лъа­гъуэр». 

А тIур зэзэгъыркъым, сыт хуэдэ  зэманми   зэзэгъыу щытакъым. Пэжщ,  дэ ди нэгу щIэкIащ фадэм и бий бэнэныгъэр егъэлеяуэ ягъэткIияуэ щыщыта  лъэхъэнэри, тIэкIу нэхъ къыщагъэлэлари.  ИкIи ар жылагъуэм и дежкIэ сыт   хуэдэ щIыкIэкIи псэукIэр къэзылъахъэу екIуэкIащ.

Иужьырейхэм мэкъуауэгъуэм и 23-р адыгэ цIыхубзым и махуэу жаIэ хъуащ. НэгъуэщIу, Сэтэней и махуэкIи йоджэ. Сэтэней жыхуаIэр нартхэм упщIэжэгъу яхуэхъурэ и IущагъкIэ Нартейм къыщащIэу хъищэхэм къыхэщ гуащэр аращ. Сэтэней гуащэрэ Сэтэней и махуэ жыхуаIэмрэ сыт зэхуаIуэху?

Адыгэр мэкъуауэгъуэм и 21 жэщым «шэмыгъапцIэ жэщкIэ» йоджэ. Аращ жэщым и нэхъ кIэщIыгъуэрэ махуэм и нэхъ кIыхьыгъуэу илъэсым хэтыр (жэщыр апхуэдизкIэ кIэщIщи, шэр зэпцIыну хунэсыркъым, жыхуиIэщ). Мэкъуауэгъуэм и 20, 21, 22-хэм щхьэкIэ уэлбанэкIэ жэщищ жаIэрт. Абы иужьт гъэмахуэр къыщихьэр.