Календарь событий

24 октября 2022

Зи нэхэм ямылъагъухэм я япэ еджапIэ

1784 гъэм Париж щыщ егъэджакIуэ цIэрыIуэ Гаюи Валентин правительствэми псапащIэ IуэхущIапIэхэми я дэIэпыкъуныгъэ хэмыту, езым и унэм къыщызэIуихауэ щытащ зи нэхэм ямылъагъу сабийхэм папщIэ школ. XVIII лIэщIыгъуэр къихьэху дуней псом апхуэдэ зы еджапIи щыIакъым.

НОБЭ

Жэпуэгъуэм и 24, блыщхьэ
Лъэпкъ Зэкъуэтхэм я Зэгухьэныгъэм и махуэщ
Зыужьыныгъэм теухуа хъыбархэр зэбгрегъэхыным и дунейпсо махуэщ
Полиомиелитым пэщIэтыным и дунейпсо махуэщ
Урысейм IэщэкIэ ЗэщIэузэда и Къарухэм я гуп щхьэхуэм (Спецназым) и махуэщ
1897 гъэм
Урысейм и тхыдэм щыяпэу футболымкIэ зэхьэзэхуэ щекIуэкIащ.
1935 гъэм Москва Кремлым и Спасскэ чэщанэм и щхьэм щхьитI зыфIэт бгъэр къытрахри, къуапитху зиIэ вагъуэр трагъэуващ.

Адыгэбзэу къытщыхъу мыадыгэбзэ псалъэхэр

КIэрашэ Тембот и «Шу закъуэ» романым нэгъуэщIыбзэхэм къыхэкIауэ къыщыхьа псалъэхэр къэдгъэсэбэпу, къывэдгъэщIэжыну дыхуейщ хамэбзэхэм щыщ псалъэ зыкъом, махуэ къэс къэдгъэсэбэпу.
Азэн (хьэрып) - призыв к молитве, провозглашаемый духовным лицом. Къуажэм азэн джапIэ лъагэм зыкъыщеIэт, нэгъуэщI жылэ иджыри къэс щилъэгъуакъым Ерстэм азэн джапIэ.
Акъыл (хьэрып) - ум, рассудок. ЦIыхум гупсысэну Iэмал къезыт зэфIэкI. ЛIыгъэмрэ акъылымрэ цIыхур егъэдахэ, аращи, Батыми гушыIэ делэ зыутIыпщым ящыщкъым, дыхьэшхрейуи плъагъуркъым.

Къейтыкъуэ Жансэхъу

Беслъэн Къейтыкъуэ и къуэ етхуанэщ Жансэхъу. Ар тхыдэм щынаIуэу щытащ. Урысей пащтыхь Фёдор и лъэхъэнэм Мэзкуу ар пщы уэлийуэ къилъыта щхьэкIэ, Жансэхъу Къэбэрдейм пщышхуэу щыхахакъым.

Жамбот Бэчмырзэ

(1632 – 1707)

Iэпкълъэпкъым и щыуагъэ

Сабийм и Iэпкълъэпкъым ныкъусаныгъэ зэмылIэужьыгъуэхэр иIэу дунейм къыщытехьэ щыIэщ, ар набдзэгубдзаплъэу зэпумыплъыхьми, къефыкIыр нэрылъагъуу. Абыхэм ящыщщ пщэ Iушэр, тхыцIэ зэмыпцIар, Iэпхъуамбэ, лъэпхъуамбэ лейхэр, кIапэ зыпытхэр, гидроцефалиер, нэгъуэщIхэри. Сыт ахэр къызыхэкIыр, щхьэ ныбэрылъым и Iэпкълъэпкъым апхуэдэ ныкъусаныгъэхэр игъуэтрэ?

«Дзюдор - школхэм»

Ислъэмей дэт курыт еджапIэр къэзыуха, Астрахань областым дзюдомкIэ зэгухьэныгъэм и вице-президент Тагиров Ибрэхьим и жэрдэмыр даIыгъыу «Локомотив» зэгухьэныгъэм спонсор мылъку къагъэсэбэпурэ дзюдомкIэ секцэ къыщызэIуахын спорт пэшыр къызэрагъэпэщыжащ. АбыкIэ хъыбар къыдигъэщIащ Бахъсэн щIыналъэм и пресс-IэнатIэм и унафэщI Чылар Аринэ.

Уэрэдым псалъэ хадзыркъым

Сабий садым иджыри кIуэуэ, школ учебникым ит «Удз гъэгъахэр щхъуантIэ мэхъу» усэ цIыкIур къэзыщтэу макъамэ щIэзылъхьа хъыджэбз цIыкIум цIыхушхуэ къызэрыхэкIынур гурыIуэгъуэт. Илъэс куэд дэкIа иужьщ, а усэ дыдэр композитор Чайковскэм и макъамэ щIэлъу романсу зэрыщыIэр езым къыщищIар. Гъэсашэ Наталье иджы Урысейм и цIыхубэ артисткэщ, профессорщ, Кавказ Ищхъэрэм ГъуазджэхэмкIэ и къэрал институтым вокал гъуазджэмкIэ и кафедрэм и унафэщIщ.
И сабиигъуэр, школ кIуэгъуэр, зэрызиужьар

«Егъэджэныгъэм и IуэхукIэ» Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Законым и 13-нэ статьям зэхъуэкIыныгъэхэр хэлъхьэным и IуэхукIэ Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Закон

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Парламентым къищтащ 2022 гъэм фокIадэм и 29-м
«Егъэджэныгъэм и IуэхукIэ» 20I4 гъэм мэлыжьыхьым и 24-м къащта Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Закон №23-РЗ-м и I3-нэ статьям и 2-нэ Iыхьэр мы къыкIэлъыкIуэм хуэдэу къитхыкIыжын:
«2.Классхэр зэхэдзауэ щрагъаджэ IуэхущIапIэ мыинхэри яхэту, егъэджэныгъэмкIэ программэхэр зыгъэзащIэхэр финансхэмкIэ къызэрагъэпэщ Федеральнэ законым къызэрыщыгъэувам тету.».
Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек.
Налшык къалэ

Инджылызым шотландхэр иутIыпщыныфэкъым

Шотландиер Инджылызым гуэту зы щIыналъэщ. Инджылызыбзэр щызекIуэ щхьэкIэ, шотландхэми лъэпкъ щхьэхуэу зыкъалъытэж, къэралыгъуэу псэуным щIохъуэпс. Апхуэдэ хуитыныгъэ яIэн щхьэкIэ, IэIэт ирагъэкIуэкIыу, нэхъыбэр Инджылызым гуэкIыну арэзы хъун хуейщ. Ауэ референдум къыщыдахыфынур Инджылызым и суд нэхъыщхьэм хуит къищIмэщ.