Махуэгъэпс

Мэкъуауэгъуэм и 4, щэбэт

♦Бийр къащытеуам хэкIуэда сабийхэм я дунейпсо махуэщ
♦1943 гъэм Налшык щекIуэкIащ фашистхэм я бийуэ республикэм и цIыхубзхэм къы­зэрагъэпэща пэкIур.

Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 29 – 30, жэщым градус 18 – 19 щыхъунущ.

Мэкъуауэгъуэм и 5, тхьэмахуэ

Пасэрей алыджыбзэм къытепщIыкIа а псалъэмкIэ («топос» - «щIыпIэ», «onoma» - «цIэ», «фIэщыгъэ») бзэщIэныгъэм и зы къудамэ псо къызэщIрагъэубыдэ.

Лъакъуэрыгъажэм и дунейпсо махуэщ. ООН-м и Ассамблее нэхъыщхьэм абы теухуа унафэ къищтащ 20I8 гъэм, къэрал 56-м я арэзыныгъэ хэлъу.

Черногорием егъэлъапIэ къэрал щхьэхуит щыхъуа махуэр. Абы и парламентым 2006 гъэм мэкъуауэгъуэм и 3-м унафэ къищтащ, Сербием къыгуэкIыу, Черногориер зыми и унафэ щIэмыт щIыналъэ щхьэхуэ зэрыхъум теухуауэ икIи ар дунейм и къэрал псоми къанэ щымыIэу къалъытауэ щытащ. А гъэ дыдэм, мэкъуауэгъуэм и 28-м, ар хагъэхьауэ щытащ Лъэпкъ Зэкъуэтхэм я Зэгухьэныгъэм.

Къэуат зыщIэлъ ерыскъымрэ шхынкIэ емыгъэлеинымрэ я махуэщ
Италием егъэлъапIэ Республикэ щыхъуа махуэр (1946 гъэм). 1861 гъэм къыщыщIэдзауэ а къэралыр тетащ пащтыхь хабзэм. 1946 гъэм ирагъэкIуэкIа референдумым кърикIуахэм япкъ иткIэ Италие пащтыхьыгъуэр щымыIэж хъуащ – къэралыр республикэ унафэ щIыкIэм хуэкIуащ.
Азербайджаным и граждан авиацэм и лэжьакIуэхэм я махуэщ
1920 гъэм РСФСР-мрэ Тыркумрэ дипломатие зэхущытыкIэ зэхуаIэ хъуащ.

Сабийхэр хъумэным и дунейпсо махуэщ
Адэ-анэм я дунейпсо махуэщ
Шэм и дунейпсо махуэщ
Къэжыхьыным и дунейпсо махуэщ
Урысейм и Ищхъэрэ флотым и махуэщ
УФ-м и дзэ-транспорт авиацэм и махуэщ
Правительственнэ связь IэнатIэр къыщызэрагъэпэща (1931 гъэм) махуэщ
1806 гъэм архитектор Джакомо Кваренги Петербург ухуэн щыщIригъэдзауэ щытащ Смольнэ институтым и унэр.
1829 гъэм КъухьэпIэ Австралиер къызэIуахащ.

Къэрэшей-Шэрджэсым щыIэ бгылъэ щIыналъэщ, къурш тхыцIэ, шытх теплъэ зиIэщ. Лабэшхуэ и тIуащIащхьэхэм къащхьэщыт Загедан Iуащхьэм (метр 3099-рэ и лъагагъщ) и джабэщIхэмкIэ къыщIедзэри къуэкIыпIэ лъэныкъуэмкIэ щыIэ Джэмэрыкъуэ щыгум (метр 3I80-рэ и лъагагъщ) йоуалIэ. Иужьрейм къэрэшейхэм, кIуэ ар къызыхахар уэ къащIэ, «Джемараклы-Тебе» фIащащ.

Нобэ

♦ЦIыхухэр зэхуэмыгъэдэным пэщIэтыным и дунейпсо махуэщ

♦Тутын емыфэным и дунейпсо махуэщ

♦ЛъакъуэрыгъажэкIэ къызэдэжэн спорт лIэужьыгъуэм и дунейпсо махуэщ. I868 гъэм Париж и Iэгъуэблагъэм дунейм щыяпэу щекIуэкIащ лъакъуэрыгъажэкIэ къызэдэжэнымкIэ зэхьэзэхуэ.

♦Урысей адвокатурэм и махуэщ

♦Урысейм и МВД-м балигъ мыхъуахэм я IуэхухэмкIэ и къудамэхэм я махуэщ

Нобэ

1431 гъэм Руан къалэм и утышхуэм щагъэсащ Франджым щыщ бзылъхугъэ хахуэ, дзэм и унафэщIу щыта Жаннэ д`Арк.

1631 гъэм Франджым щыщ дохутыр, иджырей журналистикэм и лъагъуэхэш а къэралым щыхъуауэ къалъытэ Ренодо Теофраст Париж къыщыдигъэкIащ «La Gazette» цIэр зиIэ газетыр. А псалъэр щIэх дыдэу европей бзэ псоми хыхьащ, иужькIэ дуней псом къыщагъэсэбэп хъуащ.

1858 гъэм ягъэтIылъащ иджырей Хабаровск къалэм и лъабжьэр.

•Псалъэ бзаджэ губзаджэщlщ, гурыщхъуэ щIыныр хуэмыхугъэщ.
•Псалъэ бутlыпщам аркъэн кIэлъумыдзыж.
•Псалъэ дахэм гъущlыр къегъэш.
•Псалъэ дахэм пщIэ щIатыркъым.
•Псалъэ мышыур шхын мышыум хуэдэщ.
•Псалъэ щабэ гущабэщlщ.
•Псалъэ IэфIыр мэгъущlэри, псалъэ дыджыр мэщIытэ.
•Псалъэм псалъэ покIуэжри, удыным удын покIуэж.
•Псалъэм уемыплъ, къипсэлъым еплъ.
•Псалъэр куэдрэ жыпIэмэ, мэ щоу.
•Псалъэр куэдрэ бгъэныщкlумэ, IэфI хъужыркъым.
•Псэлъэрейм едэlуэгъуейщ.

Адыгэхэм я бзэр дуней псом щынэхъ пасэрей дыдэхэм, гъэщIэгъуэныщэхэм, купщIафIэхэм ящыщ зыщ. Шэч хэмылъу, а зырауэ щытынкIэ ­мэхъу Азие Ипщэм щыIауэ кIуэдыжа бзэхэм я щэхухэр къэхутэнымкIэ «IункIыбзэIух» хъуфынури. Зэгуэр лъэщ дыдэу щыта бзэ зэлъэпкъэгъухэм я зы пыудахуэ абхъаз-адыгэхэм я бзэм къыпкърыкI ­къарум къуегъащIэ ахэр зыхэпсэукI дунейр зэхэ­зы­щIыкIыфынур акъылкIэ даIуэ цIыхурауэ зэры­щытыр.
Мессарош  Лайош,
венгр щIэныгъэлI. 1839 гъэ

Адыгэбзэм и лъапсэгъущ