Календарь событий

Куэд итхьэкъуауэ зызыщамыгъэнщI ухуэныгъэхэм ящыщщ   мазэ ныкъуэ теплъэ иIэу Дубай   щащIа унэ телъыджэр.

Пасэрейхэм я псэуалъэхэр щаухуэрт тенджызхэм, гуэлхэм, псы ежэххэм пэгъунэгъуу. Арати, псыр цIыхухэм яхуэхъуащ япэ «гъуджэ». Пасэрей цIыхухэм я теплъэр тралъагъуэрт псы щIыфэм. Абы къыхэкIыу, псым удыгъэ гуэрхэр хэту, щэху куэд игъэпщкIуу къалъытэрт. Пасэрей цIыхухэр щыпсэуа бгъуэнщIагъхэм кумб цIыкIухэр зиIэ мывэ мыинхэр къыщагъуэтыжащ. ЗэрыхуагъэфащэмкIэ, фалъэ щIыкIэу щыт мывэхэм псы иракIэрти, гъуджэ папщIэу къагъэсэбэпырт.

ПщIэжрэ щIымахуэр? ЩIымахуэ нэкIу тхъуэплъыр, укIытэхыр… Ди зэхуэзэр…
Iэпэлъапэр писыкIыу дунейр щIыIэми, гур хуабэт. Игъэхуабэрт, игъэIэфIырт ар гуапагъэм. Уи нэхэм къащIих гуапагъэм. Къысщыхъурт ахэр уи гум и теплъэр къэзыIуатэ хъыбарегъащIэу, лIыкIуэу. Арати, уи нитIым сыщIэгъуэщащ. Срашащ абыхэм уи гум и лъахэм. Дыгъэпсыр къызэпкIыхащ, псынэпс къабзи сIубгъэхуащ. ХьэщIагъэ къызэпхащ. Аркъудейщ. Уи деж сыщыхьэщIауэ арати, си ежьэжыгъуэр къэсри… ппэIэщIэ сыхъужащ. 

Лъэ макъ щабэ бзыщIакIэ бжьыхьэм утыку зыкъещI. Жыгхэр зэм зоIущащэ, зэм къызэдофэ, зэми жьыбгъэр къудамэ шэщIахэмкIэ ялъахъэри, хадэм ирагъэблагъэ, жаIэхэм щIагъэдэIу. Жыгхэм зэдагъэщIагъуэхэр жьыбгъэм иIуэтэжынущ. Зэман кIыхькIэ ишэщIми, жыжьэ нихьэсми, псалъэ лей темыкIуадэу, гухэм зыхащIэу. 

Ахъшэхэм я нэхъыбапIэм фIащыжащ къыщыщIагъэкIа щIыпIэм и цIэр. XIV-нэ лIэщIыгъум къэунэхуа франкым и цIэр Франджым и пащтыхьыр гъэрыпIэм къызэрырашыжам къытехъукIащ. 1356 гъэм Пуатье деж щекIуэкIа зэхэуэм гъэру яубыдауэ щыта франджы пащтыхь Иоанн II-р инджылыз гъэрыпIэм къызэрырашыжам и щIыхькIэ I360 гъэм къыщIэгъэкIын щIадзащ а дыщэ ахъшэр. «Франк» жиIэмэ «хуит» жиIэу къокI.

 Хэку заушхуэм дэ мыIейуэ дыщыгъуазэщ, ауэ абы и пэ къихуэу1939-1940 гъэхэм екIуэкIа Совет-фин зауэм (ди адэхэмрэ адэшхуэхэмрэ «фин зауэжь» жыхуаIам е усакIуэ Твардовский Александр «цIэрыIуэ мыхъуа зауэ» шэрыуэу зыфIищам) хэтщIыкIыр мащIэщ. Абы щыгъуэми, ар щытащ ди цIыху минипщIхэр зыхэкIуэда лъыгъажэу. Ди къэралми щIагъуэу зыкъыщигъэлъэгъуакъым. Уеблэмэ, тхыдэджхэм къалъытэ Гитлер СССР-м къытеуэну тезыгъэгушхуар арауэ.

Сэхьиб-Джэрий тепщэгъуэр щиIыгъа лъэхъэнэм Кърымым Урысеймрэ адыгэхэмрэ я бийуэ lyэху куэд илэжьащ. I539 гъэм и ныкъыгъэ-мэкъуауэгъуэ мазэхэм кърымхэр, мин 40-м щIигъуу, тырку зауэлIхэр я гъусэу, ПсыжькIэ къыкIуэцIрыкIыурэ, Тэман къыщыщIэдзауэ Тхьэб бгым екIуалIэрэ Iуащхьэмахуэ и бгъумкIэ екIуэкIыжу, езэуащ жанейхэм, кIэмыргуейхэм, беслъэнейхэм, Къэбэрдейми къэсащ мызэ-мытIэу. А экспедицэр къызэригъэпэщат Сэлмэн I сулътIаным. Абы адыгэхэм я щIыналъэр иубыду Дагъыстанымрэ Кавказ Ищхъэрэмрэ зэпрыкIыбжэ ищIыну арат, кърымыдзэр хуиту хъунщIэу абыхэм иригъэтыну.

Шэджэм районым хыхьэ Нартан къуажэм лъэпкъ къафэхэмкIэ и «Вагъуэ цIыкIу» сабий ансамблыр (художественнэ унафэщIыр Къурашэ Эдуардщ) жыджэру хэтащ шыщхьэуIум и 24 – 30-хэм Москва къалэм щекIуэкIа фестивалымрэ «Щэнхабзэ» лъэпкъ проектым хыхьэу ягъэзащIэ «Си Хэку – си Москва» программэмрэ. 

Полицэм и генерал-полковник, УФ-м къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ и органхэм щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ КIуэкIуэ Юрий Александр и къуэр зи IуэхущIафэкIэ зи пщIэр къэзылэжьыжа, жэуаплыныгъэ зыхэлъ цIыхущ. 

ЩIэныгъэлIхэм къызэрахутамкIэ, дызыщыпсэу ЩIымрэ Дыгъэ системэм хиубыдэ вагъуэхэмрэ адрей планетэхэмрэ илъэс меларди 4,6-рэ ипэкIэ къэунэхуащ. ЦIыхум и гъащIэм къыщыхъу къызэрыгуэкI Iуэхухэм пыщIащи, гу лъитэркъым къэзыхъуреихь дунейм къыщыхъу телъыджэхэм, хищIыкIыркъым абы епха щIэныгъэ гъэщIэгъуэным. ЦIыхур хьэршым и гъунапкъэ жыжьэхэм нэплъысащ. ИкIи планетэ мелард бжыгъэхэм ящыщу ЩIы закъуэращ гъащIэ здэщыIэу къыщIэкIари. Ар, дауи, телъыджэщ. Ауэ, абы нэхърэ нэхъ гъэщIэгъуэныж куэд къыщохъу езы ЩIыми...
ЯпэщIыкIэ ЩIым и ухуэкIэм зэ дриплъэжынщ.

Дахагъэм и дунейпсо махуэщ
Кърум и дунейпсо махуэщ
Танкистым и махуэщ. 1946 гъэм Москва и Утыку Плъыжьым щекIуэкIащ танк дивизэм, Кантемировхэ я цIэр зезыхьэм, и парад. Абы лъандэрэ фокIадэм и етIуанэ тхьэмахуэ махуэр а дзэ лIэужьыгъуэм и махуэщ. Ар щагъэлъапIэ Белоруссиеми Украинэми.
Дизайнер-графикым и махуэщ
Таджикистан Республикэм и щхьэхуитыныгъэм и махуэщ
Молдовэ Республикэм и къэрал шынагъуэншагъэр къызэзыгъэпэщ лэжьакIуэхэм я махуэщ