Календарь событий

29 июня 2023

Телъыджэхэм я телъыджэж

  

 Мэзыр жыг зырызу зэрызэхэтым ещхьыркъабзэу, жылагъуэри цIыху зырызу зэхэтщ икIи  абы къыхокI зи зыщIыкIэкIи, дуней тетыкIэкIи, еплъыкIэхэмкIи телъыджэхэр. Нобэ зи гугъу фхуэтщIынур апхуэдэ телъыджэхэм я телъыджэжщ. Фэ ар вгъэщIэгъуэнщ.

 КъыщыщIэддзэнщ ди тхыгъэр зытедухуа Морозов Николай нэчыхьыншэу дунейм къызэрытехьам. И адэ дыдэ лIакъуэлIэш Щепочкин Павел псэухукIэ фIыуэ илъэгъуащ пщылIыпIэм ит унагъуэм къыхэкIа Аннэ, бынибли зэхуагъуэтащ. ПщылIыгъэр щхьэщихащ, ауэ фызу ишакъым. Япэ ита Николай 1854 гъэм къалъхуащ. Ар и анэм и унэцIэмкIэ ятхащ.

Наркотикым дишэххэр гъэмэщIэн

КъБР-м щыIэ МВД-м щекIуэкIащ Наркоманиемрэ наркотикхэр щэнымрэ ебэныным и дунейпсо махуэм теухуа зэIущIэ. Абы хэтащ министерствэм дэлажьэ Жылагъуэ советым щыщхэу Бобылев Валентинрэ ЦIыпIынэ Заремэрэ.
Республикэм щыIэ МВД-м Наркотикхэр зэрызэрагъакIуэм кIэлъыплъынымкIэ и управленэм и унафэщI Яхэгуауэ Астемыр  тепсэлъыхьащ  наркотикхэр щэным пэщIэту ирагъэкIуэкI лэжьыгъэм. ФIыщIэ яхуищIащ абы и лъэныкъуэкIэ къадэлажьэ министерствэхэмрэ ведомствэхэмрэ, апхуэдэуи наркоманием ехьэлIа профилактикэ Iуэхум хэлъхьэныгъэ хуэзыщI школакIуэхэм.   

ГМО-р а зэрагугъэм хуэдэу шынагъуэ?

ЦIыхум и узыншагъэри къигъэщIэну илъэс бжыгъэри куэдкIэ елъытащ абы ишх ерыскъым. Нобэ куэдыр топсэлъыхь ГМО ерыскъыхэкIхэм. ЗэрыфщIэщи, абыхэм я генетикэ пкъыгъуэхэр иджырей генноинженерием и IэмалыщIэхэмкIэ зэрахъуэкIыу аращ, гъавэ бэв къаритын, узыфэхэм япэлъэщын, сэкъат ямыгъуэту нэхъыбэрэ щылъын хуэдэу. Лабораторие IэмалыщIэхэр къагъэсэбэпурэ къагъэкIа продукцэщIэхэм цIыхум и гугъуехьыр къащигъэпсынщIэн хуейуэ арати, езы цIыхухэм абыхэм дзыхь тращIэркъым, ГМО-м теухуауэ ирагъэкIуэкI псалъэмакъхэри зэпыуркъым.

Макъамэр зи псэм хэлъ

Музыкэ къэрал театрым и артисткэ, оперэ уэрэджыIакIуэ, егъэджакIуэ ДыщэкI ФатIимэ ящыщщ зи IэщIагъэм къыхуигъэщIахэм.
И ныбжьыр илъэс 12 щрикъум ФатIимэ курыт еджапIэм и концертхэм зыкъыщигъэлъагъуэ хъуат, ауэ абы щыгъуэ и пщIыхьэпIи къыхэхутэртэкъым зэгуэр уэрэд жыIэным хуеджэнуи, ар IэщIагъэ хуэхъунуи.

Вольтер зэрыжиIауэ…

Налшык Лениным и проспектымрэ Головком и цIэр зезыхьэ уэрамымрэ я зэхэкIыпIэм тет тхылъ щапIэм (Дом книги) цIыху куэд щызэблокI, ухуеймэ пщэдджыжьыпэу, ухуеймэ пшапэхуегъэзэкIыу щIыхьэ. Абы и пэш Iэхуитлъэхуитхэм щыплъагъунущ школакIуэхэри, студентхэри, сабий зи гъусэ адэ-анэхэри, нэхъыжьхэри. Илъэс зыбжанэкIэ дызэIэбэкIыжмэ, нэхъ нэщIу щытащ ахэр, цIыхухэм тхылъыр IэщIыб зэращIыпэм куэдыр тегузэвыхьу. ЖаIэмрэ къафIэщIымкIэ дунейр зэхэттэмэ… 

Гъэмахуэщ - фысакъ

Къэбэрдей-Балъкъэрым и «Кавказ Ищхъэрэ МВЛ» IуэхущIапIэм хъыбар къызэрыдигъэщIамкIэ, гъэмахуэ лъэхъэнэм мэятэ цIыхум зэран хуэхъу «Salmonella» бактерие лIэужьыгъуэр. Ахэр хабжэ цIыхум сальмонеллез уз зэрыцIалэр къахуэзыхь микроорганизмэ зэранхэм. Ар зыпкърытхэр плъыржьэр (градус 4I-м нэсу) къохъу, гуIейщхьэIейщ.
Сальмонеллэр яхуэлъэщ бдзэжьейм, былымылым, гъэшым, хым къыхах ерыскъыхэкIхэм, джэдыкIэм, майонезхэм, соусхэм, гъэшкIэ ягъэIэфI хадэхэкI зэхэупщIэтахэм.

Лермонтовым и цIэм епха щIыпIэхэр

Пятигорск (Псыхуабэ) къалэм и «Цветник» зыгъэпсэхупIэ паркым Лермонтов Михаил и галереер имыту нобэ уи нэгу къыпхущIэгъэхьэркъым
А ухуэныгъэ телъыджэр къалэм и тхыдэ центрым и архитектурэ теплъэхэм къазэрыхэщым гу лъыботэ. УсакIуэм и цIэр зезыхьэ галереер 1901 гъэм яухуащ, Лермонтов Михаил дунейм зэрехыжрэ илъэс 60 щрикъум ирихьэлIэу. 

Роботым операцэ ещI

Лышх узыфэхэр джынымкIэ Урысей Федерацэм и лъэпкъ медицинэ IуэхущIапIэм робот-хирург иIэщ, операцэ иригъэкIуэкIыу. Техникэм и иужьрей ехъулIэныгъэу а Iэмэпсымэ телъыджэр «Узыншагъэр хъумэн» лъэпкъ проектым ипкъ иткIэ къищэхуащ Ростов къалэм дэт онкоцентрым. Ар холэжьыхьыф цIыхухъу, цIыхубз узыфэхэмкIэ ирагъэкIуэкI операцэхэм, къищынэмыщIауэ, хуэIэзэщ тхьэмбыл, кIуэцI узхэм.

Гидрографиер зищIысыр

         Алыджыбзэм къыхэкIа «гидрографие» псалъэм къикIыр «псым и щхьэфэмрэ и зэхэлъыкIэмрэ зыхуэдэр» жыхуиIэщ. А щIэныгъэм и къалэнщ псы щIыIум кхъухьхэм тэмэму къыщакIухьынымкIэ, хуиту зыщагъэзэнымкIэ картэхэмрэ гъуэгурыгъуазэ тхыгъэхэмрэ зэхэгъэувэныр.      

НОБЭ

Мэкъуауэгъуэм и 29, махуэку

         Урысей Федерацэм щагъэлъапIэ партизанхэмрэ тылым щэхуу щылэжьахэмрэ я махуэр

         Кхъухь зыухуэм и махуэщ

         1947 гъэм къалъхуащ КъБР-м щIыхь зиIэ и артист Балъкъэр Юрэ.

         Дунейм и щытыкIэнур

         «pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу  щыщытынущ.      Хуабэр махуэм    градус 27 - 28-рэ, жэщым   градуси 19 - 21 щыхъунущ.

 

Дэнэ и деж сабийм и зэфIэкIыр къыщежьэр?

 Школым зи бын щIэзыгъэтIысхьэну къызыпэщылъ адэ-анэм сабий къэс езым щхьэхуэу иIэж зыужьыкIэмрэ псэ псыхьыкIэмрэ зэхэгъэкIынырщ нэхъ зэлIэлIапхъэр, еджапIэм щыщIэтIысхьэн хуей ныбжьу психологхэм къагъэув мардэхэр, езыхэм я набдзэгубдзаплъагъэр щIыгъужу, Iуэхум къыхэлъытауэ. 

Тэнащ лъэпкъым и къежьапIэр

 ЦIыхур зыщыщ лъэпкъым и тхыдэр ищIэну и къалэнщ. Ди жагъуэ зэрыхъунщи, языныкъуэхэм я блэкIар политикэ IуэхукIэ е нэгъуэщI щхьэусыгъуэ гуэркIэ щIахъумэурэ, я щIэблэм ящыгъупщэжащ я нэхъыжьхэм зэгуэр «уей-уей» жрагъэIэу, къэрал Iуэху зэрахьэу, къулыкъушхуэхэр яIыгъыу зэрыщытар.

МЫДАIУЭМ НАСЫП ИIЭКЪЫМ

Адыгэ IуэрыIуатэм, тхыдэм, лъэпкъ гъуазджэм зи цIэр фIыкIэ къыхэна, щIэин дахэ къызыщIэнахэм ящыщщ Ало ЛутIэ. Абы илъэс куэдкIэ егугъуу зэхуихьэсыжа таурыхъхэр, езым игъэзащIэу къытхуэна  уэрэдыжьхэр уасэншэщ.  КъищынэмыщIауэ, ди уэрэджыIакIуэ куэдым жаIэ  Алом и утыку итыкIэр, уэрэд жыIэкIэр щапхъэ зэрахуэхъуар, абы дэплъейуэрэ а IэщIагъэр къызэрыхахар. ЛутIэ  зэхуихьэсыжа хъыбархэр зэрыт «Уэрий дадэ»   тхылъыр 1989 гъэм «Эльбрус» тхылъ тедзапIэм къыщыдэкIащ.

Абы ит хъыбархэм ящыщ   ди гуапэу тыдодзэ.